කාලෙකට කලින් බුදු රජාණන් වහන්සේ ඉපදුණේ ඉන්දියාවේ නෙමෙයි ලංකාවේ කියලා මතයක් එහෙන් මෙහෙන් ඇහෙන්න ගත්තා. අද වෙන කොට මේ මතය පිස්සුවක් තරම් වර්ධනය වෙලා තියෙනවා. සමහර භික්ෂු ප්‍රතිරූපකයෝ කරන දේශනාත් මේකට එක හේතුවක් කියලා අමුතුවෙන් කියන්න ඕනේ නෑ කියලා අපි හිතනවා.ඒ අය නිතරම කතා කරන තැනක් තමයි රජගල. මේ නිසා අපි අද හිතුවා රජගල ගැන පුරාවිද්‍යාත්මක ව හොයාගෙන තියෙන දේවල් ගැන ඔබව දැනුවත් කරන්න.
රජගල විහාරය ආරම්භ කරල තියෙන්නේ දුටුගැමුණු රජතුමාගේ සහෝදරයා වුණු සද්ධාතිස්ස රජුගේ වැඩිමහල් පුත්‍රයා වුණු රාජ්‍ය ලජ්ජිතිස්ස කුමාරයා විසින්. මහාවංශයේ සහ දීපවංශයේ රජගල විහාර සංකීර්ණය සඳහා භාවිතා කරලා තියෙන වචනය වෙන්නේ “ගිරිකුම්භීල විහාරය”. මහා වංශයේ සඳහන් වන ආකාරයට සද්ධාතිස්ස රජතුමා අනුරාධපුරේ රජකම් කරද්දී රුහුණේ කටයුතුවලට නායකත්වය ලබා දීපු ලජ්ජතිස්ස කුමාරයා ඒ ජනතාවගේ ආර්ථික සහ ආධ්‍යාත්මික සංවර්ධනය වෙනුවෙන් විශාල වැඩ කටයුතු රාශියක් සිද්ධ කරනවා. ඒ යටතේ සිදුවන එක ක්‍රියාදාමයක් තමයි ගිරිකුම්භීල විහාරය එහෙම නැතිනම් රජගල විහාරය ගොඩ නැගීම.
“සද්ධාතිස්ස මහාරාජෙ වසන්තේ දීඝවාපියං ලජ්ජිතිස්සෝ ජෙට්ඨසුතො ගිරිකුම්භීලනාමකං”
මහාවංශයේ සඳහන් වෙන්නෙ ඔන්න ඔය විදියට.
ලජ්ජතිස්ස කුමාරයා සද්ධාතිස්ස රජු ගෙන් පස්සේ රජ වුණු තමන්ගේ කනිෂ්ඨ සොහොයුරා(ථුල්ලත්තන) මරලා රජ බවට පත් වෙනවා. රජ වීමෙන් පස්සෙත් ඔහු රජ ගල විහාරය අමතක කරන්නේ නෑ. මහාවංශයේ සඳහන් වන විදිහට සැට දහසක් භික්ෂූන්වහන්සේලාට ගීරිකුම්භීල විහාරයේ දී එතුමා සිවුරු පූජා කරනවා.
දැන් මේ ලිපිය කියවන අයට ඇතිවන ප්‍රශ්නයක් තමයි.මහාවංසයේ කියලා තියෙන දේ විතරක් අපි කොහොමද විශ්වාස කරන්නේ කියන එක. නැහැ, මහාවංශය කියන දේ සීයට සීයක් සනාථ කරන්න රජගලින් හම්බවෙන සෙල් ලිපි සමත් වෙනවා. බොහොමයක් සෙල්ලිපිවල හම්බවෙන පාඨයක් වෙන්නේ “දෙවනපිය මහරජඣහ ගමණි තිශහ පුතහ තිශ අයහ” යන්නයි.
මේ සෙල්ලිපි පාඨය කියවද්දී පැහැදිලි වෙන්නේ තිස්ස නම් රජ කෙනෙක් ගේ පුත්‍රයා වුණු තිස්ස කියල කෙනෙක්ගේ ආධාර උපකාර ලබලා මේ ලෙන් සංවර්ධනය වුණා කියන එක. මේ කියන කාලේ තමන්ගේ නමට තිස්ස කියන උප පදය යොදාගත්ත පිය පුතු දෙදෙනා වෙන්නේ සද්ධාතිස්ස සහ ලජ්ජිතිස්ස රජවරු පමණයි.
රජගල සඳහා වර්තමානයේ රජගල වගේම රාස්සහෙළ කියලත් භාවිතා වෙනවා. නමුත් අතීතයේදී ප්‍රධාන වශයෙන් භාවිතා වෙලා තියෙන්නේ අපි කලින් සඳහන් කරපු ගිරිකුම්භීල විහාරය කියන නම. රජගල කඳුවැටිය වැතිරිලා ඉන්න කිඹුලෙකුගේ හැඩහුරුකම ගැනීම මේකට හේතුවක් වෙන්න පුළුවන් කියලා අනුමාන කරන්න පුළුවන්. ඊට අමතරව විවිධ සාහිත්‍ය මූලාශ්‍ර වල සහ සෙල්ලිපි වල කුම්භීලතිස්ස පබ්බත විහාරය, අරියාකර විහාරය, කුබිලපිතිසපවත විහාරය වගේ නම් භාවිතා කරලා තියෙනවා.
Saru FM Media
